در این مقاله چگونگی چاپ کتاب و تمامی آنچه نیاز دارید تا درباره مراحل آن بدانید را برایتان میگوییم ، به طور حتم بعد از خواندن این مقاله بیشترین اطلاعات را در زمینه مراحل و روش چاپ کتاب خواهید داشت. این مراحل ممکن است در ابتدا کمی زمان بر به نظر برسد با ما همراه باشید تا مراحل چاپ کتاب به ساده ترین شکل برایتان شرح دهیم .
مراحل چاپ کتاب
چاپ کتاب 7 مراحله دارد که این مراحل باید با دقت و بدون نقص انجام شوند تا بتوانیم یک کتاب خوب داشته باشیم. این 7 مرحله به صورت زیر است:
مرحله اول: آماده سازی محتوای کتاب
در مرحله اول نویسنده یا مترجم باید محتوای کتاب خود را آماده کند. بسته به سبک نوشتاری و موضوعی که نویسنده دارد متن کتاب می تواند شامل شعر، داستان، دست‌نوشته، خاطرات، کتاب کودک و کتاب آموزشی و یا یک کتاب علمی باشد. همچنین کتابی که می خواهیم چاپ کنیم می تواند به صورت تالیف یا ترجمه هم باشد. در هر صورت نویسنده باید محتوای کتابش را به صورت دست‌نوشته یا تایپ شده به ناشر تحویل بدهد.
مرحله دوم: آماده سازی اولیه کتاب
آغاز مرحله دوم چاپ کتاب با ویرایش است. در این مرحله کارهایی مانند بررسی غلط‌های املایی و نگارشی، تایپ، صفحه آرایی و ویراستاری انجام میشود. کتاب تا زمانی که ویرایش نگردد و ایرادات آن برطرف نشود واضح است که در مرحله اخذ مجوز ها دچار مشکل می شود. فایل کامل کتاب باید در این مرحله آماده و باید تا حد امکان کامل و بدون هرگونه ایراد باشد.
مرحله سوم: دریافت شابک (ISBN)
شابک مخفف عبارت شماره استاندارد بین المللی کتاب یا به انگلیسی International Standard Book Number است. شابک یک کد منحصر به فرد برای هر کتاب است که 10 الی 13 رقم دارد. باید توجه نمود که با تجدید چاپ کتاب شابک آن تغییر نمی‌کند. از سال 2007 به بعد شابک از 10 رقم به 13 رقم تغییر یافت برای آنکه بتوان کتاب‌های بیشتری را چاپ کرد. دریافت شابک از خانه کتاب انجام می‌گیرد. به این صورت که ناشر شابک‌هایی که از خانه کتاب دریافت می کند را به یک کتاب نسبت می‌دهد و سپس فرم مربوطه را پر کرده و به خانه کتاب ارسال می‌کند. در شکل زیر کد هارا به صورت جداگانه توضیح میدهیم:
مرحله چهارم: اخذ فیپا
مرحله چهارم در چاپ کتاب، اخذ مجوز فیپا می‌باشد. فیپا مخفف عبارت فهرست نویسی کتاب پیش از انتشار است. فیپا شامل اطلاعاتی است که در پشت صفحه عنوان کتاب چاپ میشود. اداره كل پردازش و سازماندهي سازمان اسناد و كتابخانه ملي مسئول مستقيم صدور فيپا در ایران هستند و برای اخذ فیپا باید از طریق این سازمان اقدام کنیم. برای دریافت آن کتاب به کتابخانه ملی ارسال میشود که شامل شابک، پرینت کتاب و فایل آن در سی دی و در نهایت فرم تکمیل شده درخواست فهرست نویسی است. تحویل فیپا ممکن است یک هفته الی 10 روز زمان ببرد.
مرحله پنجم: دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
در این مرحله پرینت کتاب به همراه فایل آن در قالب سی دی و اطلاعات مربوط به فیپا و شابک و همچنین طرح رنگی جلد برای صدور مجوز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال می‌گردد. به طور معمول مجوز وزارت ارشاد یک هفته الی 4 ماه بعد از تحویل کتاب صادر میشود که بستگی به موضوع کتاب دارد. کتاب‌های علمی و دانشگاهی معمولاً در کمترین زمان بررسی می‌شوند اما کتاب‌های شعر یا با موضوعات حساس ممکن است چند ماه پس از ارسال مجوز را دریافت نمایند. همچنین گاهی اوقات ممکن است برای دریافت مجوز نیاز به تغییرات و اصلاحاتی در محتوای کتاب باشد.
مرحله ششم: دریافت مجوز چاپ
در مرحله دریافت مجوز چاپ، سه نسخه از کتاب چاپ میشود و برای اداره فرهنگ و ارشاد ارسال می‌گردد. در این مرحله وزارت فرهنگ و ارشاد ، کتاب را با شناسنامه تطبیق می دهد و متن کتاب را از نظر ممیزی‌های مختلف ازجمله سیاسی و اخلاقی و مذهبی و غیره بررسی می‌کند و در صورت صدور مجوز وزارت انتشارات اجازه دارد کتاب را در شمارگان زیاد چاپ کند. همچنین گاهی اوقات ممکن است برای دریافت مجوز نیاز به تغییرات و اصلاحاتی در محتوای کتاب باشد.
مرحله هفتم: چاپ و صحافی
پس از دریافت مجوز چاپ و پیش از دریافت مجوز پخش، کتاب به چاپخانه فرستاده میشود. پس از آماده شدن کتاب چاپ شده، صحافی انجام می‌گیرد. به عمل تا کردن و ترتیب فرم‌های چاپ شده متن، جلد گذاری و درنهایت برش کتاب عمل صحافی کتاب گفته میشود. صحافی کتاب ظریف‌ترین مرحله از چاپ کتاب می‌باشد و با توجه به اینکه این مرحله در اختیار خود ناشر قرار دارد معمولاً به سرعت انجام می شود.
مرحله هشتم: اخذ مجوز پخش یا اعلام وصول
این مجوز توسط وزارت فرهنگ و ارشاد صادر می شود و تقریباً 2 الی 3 روز کاری به طول می انجامد. حتی اگر مراحل قبل به درستی انجام شده باشد و مجوزهای مورد نیاز هم دریافت شده باشد، بدون داشتن مجوز پخش کتاب، نویسنده اجازه پخش کتاب را ندارد و اگر بدون اخذ این مجوز، اقدام به پخش کتاب کند بعد از شناسایی از کتاب‌فروشی‌ها و فروشگاه‌ها جمع آوری می گردد. به این مجوز در نشر، اصطلاحا اعلام وصول گفته میشود.
به طور کلی مراحل چاپ کتاب برای یک نویسنده و ناشر به صورت زیر است:
چگونه می توانیم یک نویسنده باشیم؟
نویسنده کیست؟
نویسنده کسی است که نوشتن برای او آسان است و جز نوشتن کاری انجام نمی دهد و شغل او نویسندگی است و از راه دیگری امرار معاش نمی کند.
چگونه می توانم نویسندگی را شروع کنم؟
- مهارت های خود را تقویت و افزایش دهید.
- با نویسندگان دیگر در زمینه سبک خود ارتباط برقرار کنید.
- نوشتن را از مطالب کوتاه شروع کنید.
مهارت های یک نویسنده چیست؟
- ارتباطات
- دستور زبان
- خلاقیت
- تمرکز
- تحقیق